4 czerwca 1989 roku odbyły się w Polsce pierwsze, uwzględniające zasady demokratyczne, częściowo wolne wybory do Sejmu. Były to równocześnie pierwsze wybory parlamentarne w bloku państw komunistycznych, podczas których dopuszczono do udziału środowiska opozycyjne.
Po brutalnym zdławieniu przez władze komunistyczne w 1981 roku opozycyjnego ruchu Solidarność, Polska została objęta sankcjami gospodarczymi przez państwa zachodnie, co tylko pogłębiło wcześniejszy potężny kryzys ekonomiczno-społeczny w kraju. Ani strona rządząca, ani nielegalna ówcześnie opozycja, nie miały siły na przeprowadzenie zmian politycznych, a samo społeczeństwo popadało w coraz większą apatię i coraz większa ilość osób wybierała emigrację z Polski.
Podobne kryzysy funkcjonowania gospodarki, administracji państwowej pojawiały się wtedy w pozostałych państwach bloku wschodniego. Sposobem na przezwyciężenie tych problemów miała być pieriestrojka Michaiła Gorbaczowa, I Sekretarza Partii Komunistycznej Związku Radzieckiego. Częściowa liberalizacja systemu w ZSRR była sygnałem i przyzwoleniem dla polskich władz do podjęcia rozmów ze stroną opozycyjną w Polsce. Rozmowy strony rządowej oraz opozycji demokratycznej w Magdalence oraz przy okrągłym stole doprowadziły do zawarcia licznych porozumień, które przewidywały przeprowadzenie reform politycznych, gospodarczych i społecznych. Jednym z postanowień tych rozmów były częściowo wolne wybory do Sejmu oraz całkowicie wolne do Senatu.
W wyborach do Sejmu 65% miejsc było zarezerwowanych dla koalicji PZPR (partii komunistycznej) i jej partii satelickich (ZSL, SD, PAX, UCHs i PZKS). Członkowie Senatu byli wybierani w całkowicie wolnych wyborach. Głosowanie zakończyło się niespodziewanym i miażdżącym zwycięstwem Komitetu Obywatelskiego ,,Solidarność”, który zdobył praktycznie wszystko, co było do zdobycia, czyli wszystkie mandaty poselskie z 35% puli miejsc w Sejmie oraz 99 na 100 mandatów w Senacie.
Wyniki wyborów z 4 czerwca 1989 roku przyśpieszyły erozję autorytarnego systemu politycznego i gospodarczego w Polsce. Kilka miesięcy później powołano koalicyjny rząd ,,Solidarności” i PZPR, na czele którego stanął Tadeusz Mazowiecki, pierwszy niekomunistyczny premier w państwach bloku wschodniego.
Michał Fijka
Comments