La conferencia dada el día 19 de noviembre de 2021 por Dra. Katarzyna Granicka y Dr. Szymon Gruda.
El 19 de noviembre, nuestra escuela recibió a Doctores Katarzyna Granicka y Szymon Gruda de la Universidad de Varsovia. Trabajan en la Facultad de Artes Liberales, donde imparten clases de náhuatl y un seminario sobre el encuentro de culturas en la época de la conquista de México. Al mismo tiempo, realizan investigaciones sobre este tema.
La reunión versó, por supuesto, sobre estos mismos temas – los aztecas, la conquista de México y el encuentro de dos culturas distintas en esta época.
Al principio, los expertos se refirieron a los aztecas - su lengua, sus costumbres, su riqueza cultural y sus logros.
Los aztecas eran seres muy avanzados, hacían templos en forma de pirámides y campos de fútbol (claramente diferentes a los de ahora). También escribían libros, por mala suerte a nuestros tiempos no queda casi ninguno.
El imperio azteca se componía de muchas ciudades-estados con sus propios intereses y gobernantes. La ciudad-estado más grande y más fuerte era Tenochtitlan. Todas otras ciudades-estados estaban subordinadas a Tenochtitlan en el sentido de que pagaban tributo a Tenochtitlan (y después de pagar el tributo podían gobernarse a sí mismos). Todos compartían una cultura, unas creencias y una lengua comunes: el náhuatl.
Segundo punto importante de la charla fue Hernán Cortés - el personaje más importante en la conquista de México. En 1519 navegó hasta las costas del actual México. Doctora Granicka nos contó su historia con gran pasión.
Aprendimos muchas curiosidades sobre Cortés y su expedición exitosa. Era un hombre muy valiente, emprendedor e inteligente. En realidad emprendió su expedición sin el permiso valido. Se arriesgó. En sus actuaciones tuvo mucha pero hay que saber que Cortés no navegaba hacia lo desconocido, sino que tenía un destino definido en mente. Los españoles habían recibido noticias de los mayas sobre algunas ciudades ricas en esa zona.
Luego, nuestros invitados nos contaron con detalle cómo fue que los españoles pudieron comunicarse y hablar con los aztecas. Esta historia es muy interesante.
Antes de llegar a su destino Hernán Cortés hizo una parada en la isla Cozumel, donde, para sorpresa de todos, los nativos les recibieron con gritos en español: "¡Castilla! Castilla". Resulta que 8 años antes un barco español se había estrellado cerca de esta isla y quedaban dos hombres sobrevivientes. Cortés les ofreció hacer el resto del viaje con él. El primero de ellos se negó. Era un marinero común y corriente, y durante 8 años entre los mayas logró convertirse en el jefe de uno de los pueblos locales. El segundo hombre español fue todo lo contrario. Era clérigo, lo que significa que gozaba de un alto estatus social en España. Tenía algo a lo que volver. Pero entre los mayas se convirtió en un esclavo común. Y tenía otra característica muy importante: durante 8 años de esclavitud maya aprendió su idioma, una variante del yucateco. Así que Cortés se lo llevó con él y desde entonces tuvo en su tripulación a alguien que hablaba español y maya. Sólo que navegó a las tierras aztecas y no hay similitudes entre las lenguas maya y náhuatl.
Cortés hizo su siguiente parada en un pueblo habitado también por los mayas. Se llevaron con ellos a una mujer esclava que habían recibido como regalo de los mayas. Resultó que esta mujer era princesa o noble de una de las ciudades-estados aztecas y conocía la lengua náhuatl. Además, también sabía maya y era capaz de conversar con el hombre español clérigo que algún tiempo antes Cortés sacó de la isla maya Cozumel. Así esa mujer se convertió a la traductora y sin ella ésta expedición nunca habría tenido éxito. Hizo posible la comunicación entre los españoles y los aztecas. Los espanoles la llamaban Malintzin y la tenían mucho respeto. Ella estaba en cada paso de la conquista durante muchos años. Ciertamente, estuvo al lado de Cortés cuando finalmente se encontró con el Gran Gobernante, Montecutzoma, en la calzada que conducía a Tenochtitlan.
Otro punto importante de la charla fue mismo extraordinario encuentro entre los españoles y los aztecas.
Los aztecas sabían que alguien estaba navegando porque mantenían relaciones comerciales con los mayas, conocían las noticias. Vieron barcos en el horizonte.
Cuando vieron llegar a los españoles pensaron que eran dioses que llegaban de otra parte del mundo y les empezaron a hacer pruebas para confirmar que eran dioses. Para su decepción se dieron cuenta que eran personas normales.
Cuando los españoles consiguieron llegar a Tenochtitlan situado en el medio de un lago todos hombres de Montecutzoma salieron a saludarles. Los dos bandos tenían mucho miedo porque sabían que cada error podía arruinar todos los logros anteriores. Desgraciadamente Cortés cometió un error grave sin quererlo. Puso al cuello de Montecutzoma un collar y obviamente tuvo que tocarle en esta ocasión pero al rey no se le podía tocar, el toque significaba un insulto. Pero otra vez gracias a su traductora Malintztin se pudieron entender y el rey le perdonó y entendió que no lo hizo con malas intenciones.
En consecuencia de todos estos pasos Hernán Cortés logró a conquistar y controlar los territorios aztecas y grabó su nombre por siempre en la historia de conquista española. Dra. Granicka i Dr. Gruda nos hizieron entender que fue un proceso muy complejo y dependiente de varios factores en cual participaron muchas personas de las que nunca oímos hablar. Gracias a esta conferencia pudimos ver la conquista de México a través de los ojos de expertos y entusiastas. Sus relatos nos mostraron lo complejo y heterogéneo que era el imperio azteca y las dificultades que tuvieron que afrontar españoles y aztecas. También nos mostraron el poder de la palabra, lo importante que son el idioma y las palabras en la comunicación, que lleva al entendimiento y se convierte en una herramienta clave en el camino para lograr un objetivo que en este caso cambió la historia del mundo para siempre.
Al final, los alumnos que están aprendiendo español hicieron preguntas a los expertos que habían preparado de antemano. Las preguntas incluyeron, entre otras, la lengua náhuatl y su influencia a la lengua española, los inventos aztecas y sus tesoros, la cocina azteca y sus productos originales y también los propios invitados. Los estudiantes se interesaron por cómo llegaron a involucrarse profesionalmente en este tema.
El encuentro fue sumamente interesante y único, hay pocas personas que conozcan bien la lengua azteca y tengan un conocimiento tan amplio de ellos y de la conquista de sus tierras. Razón de más para apreciar el valor y la alta calidad de esta reunión.
autor: Michał Szymczak, Marta Torres
Podbój Meksyku i Aztekowie w kontekście spotkania kultur.
19 listopada 2021 r. odbyło się spotkanie z dr Katarzyną Granicką i doktorem Szymonem Grudą
19 listopada w naszej szkole gościliśmy dr Katarzynę Granicką i doktora Szymona Grudę z Uniwersytetu Warszawskiego. Naukowcy na co dzień pracują na Wydziale Artes Liberales, gdzie uczą języka nahuatl i prowadzą seminarium na temat spotkania kultur w czasie podboju Meksyku. Równocześnie zajmują się badaniami zgłębiającymi ten temat.
Spotkanie dotyczyło właśnie tych zagadnień – Azteków, podboju Meksyku i zetknięcia się dwóch różnych kultur w tym czasie.
Na początku eksperci opowiedzieli o Aztekach – ich języku, zwyczajach, bogactwie kulturowym i osiągnięciach. Aztekowie byli bardzo zaawansowanym ludem, budowali świątynie w formie piramid i boiska do piłki nożnej (nieco różniące się od tych dzisiejszych). Pisali też książki, chociaż niestety żadna z nich nie zachowała się do dziś.
Imperium azteckie składało się z wielu miast-państw, które miały własne interesy i własnych władców. Największym i najsilniejszym miastem-państwem był Tenochtitlan. Wszystkie inne były podporządkowane Tenochtitlanowi w taki sposób, że płaciły mu daninę – jednak już po jej uiszczeniu mogły funkcjonować samodzielnie. Wszystkie miasta-państwa łączyła wspólna kultura, wierzenia i język nahuatl.
Drugim ważnym tematem poruszonym podczas wykładu był Hernán Cortés – najważniejsza postać związana z podbojem Meksyku. W 1519 r. dopłynął on do wybrzeży dzisiejszego Meksyku. Dr Granicka, z wielką pasją i ogromną szczegółową wiedzą, opowiedziała nam jego historię.
Dowiedzieliśmy się wielu ciekawych faktów na temat Corteza i jego udanej wyprawy. Był bardzo odważnym, przedsiębiorczym i inteligentnym człowiekiem. Chociaż dużo zaryzykował, bo wyruszył na wyprawę bez ważnego pozwolenia, to w trakcie swoich działań miał wiele szczęścia. Trzeba jednak wiedzieć, że Cortes nie płynął w nieznane, lecz miał określony cel podróży. Hiszpanie otrzymywali bowiem od Majów wieści o bogatych miastach w tym nieznanym rejonie.
Później nasi goście opowiedzieli nam szczegółowo, w jaki sposób Hiszpanie zdołali porozumieć się i rozmawiać z Aztekami. Ta historia jest niezwykle ciekawa.
Przed dotarciem do celu Hernán Cortés zatrzymał się na wyspie Cozumel, gdzie, ku zaskoczeniu wszystkich, tubylcy powitali go okrzykami w języku hiszpańskim: "Castilla! Castilla!”. Okazało się bowiem, że 8 lat wcześniej w pobliżu tej wyspy rozbił się hiszpański statek i przeżyło dwóch mężczyzn z jego załogi. Cortés zaproponował im, by resztę drogi pokonali razem z nim. Pierwszy z nich odmówił. Był zwykłym żeglarzem, a w ciągu ośmiu lat spędzonych wśród Majów udało mu się zostać wodzem jednej z lokalnych wiosek. Drugi Hiszpan był w innej sytuacji. W swoim rodzinnym kraju był duchownym, co oznacza, że cieszył się w Hiszpanii wysokim statusem społecznym. Miał do czego wracać. Zwłaszcza, że wśród Majów stał się zwykłym niewolnikiem. Z perspektywy Cortésa miał on jeszcze jedną bardzo ważną umiejętność: podczas ośmiu lat niewoli u Majów nauczył się ich języka, wariantu jukateckiego. Cortés zabrał go więc ze sobą i od tej pory miał w swojej załodze kogoś, kto mówił po hiszpańsku i po majańsku. Problem w tym, że on płynął na ziemie Azteków, a między językiem Majów i nahuatl nie było żadnych podobieństw. W czym więc to pomogło?
Następny przystanek Cortés zrobił w wiosce zamieszkanej również przez Majów. Zabrał stamtąd niewolnicę, którą otrzymał w prezencie od miejscowej ludności. Okazało się, że ta kobieta była księżniczką lub szlachcianką z jednego z azteckich miast-państw i znała język nahuatl. Ponadto, znała język Majów i potrafiła porozumieć się z owym hiszpańskim duchownym, którego Cortés zabrał wcześniej z majańskiej wyspy Cozumel. W ten sposób kobieta stała się tłumaczką. Bez niej wyprawa nigdy by się nie udała. Dzięki niej możliwa była komunikacja między Hiszpanami i Aztekami. Hiszpanie nazywali ją Malintzin i darzyli wielkim szacunkiem. Przez wiele lat była obecna przy swoim “wybawicielu”. Stała u boku Cortesa, gdy ten w końcu spotkał się z Wielkim Władcą, Montecutzomą, na grobli wiodącej do Tenochtitlan.
Innym ważnym punktem wykładu było samo spotkanie Hiszpanów z Aztekami – niezwykłe i do tej pory owiane tajemnicą.
Aztekowie wiedzieli, że ktoś płynie w ich stronę, ponieważ utrzymywali stosunki handlowe z Majami, znali więc najnowsze wieści. Na horyzoncie zobaczyli statki. Kiedy zobaczyli Hiszpanów, uznali ich za bogów przybyłych z innej części świata i zaczęli poddawać ich próbom, aby potwierdzić, że są istotami nadludzkimi. Ku swojemu rozczarowaniu zdali sobie sprawę, że są jednak tylko normalnymi ludźmi.
Kiedy Hiszpanom udało się dotrzeć do Tenochtitlan położonego na środku jeziora, wszyscy ludzie Montecutzoma wyszli im na powitanie. Obie strony bardzo się obawiały, ponieważ wiedziały, że każda gafa może zaprzepaścić wszystkie ich dotychczasowe osiągnięcia. Niestety Cortés nieumyślnie popełnił poważny błąd. Włożył naszyjnik na szyję Montecutzomy i przy tej okazji dotknął władcy, a trzeba wiedzieć, że Wielkiego Władcy nie można było dotknąć, bo dotyk oznaczał obrazę. Jednak znowu dzięki tłumaczce Malintztin mogli się porozumieć i wyjaśnić sobie niezamierzony błąd. Król wybaczył Cortésowi, gdyż zrozumiał, że nie zrobił tego w złej intencji, a gest wynikał z niewiedzy.
W wyniku tych wszystkich działań Hernanowi Cortésowi udało się podbić i opanować terytoria azteckie, a jego imię na zawsze zapisało się w historii hiszpańskich podbojów. Dr Granicka i dr Gruda uświadomili nam, że konkwista była bardzo złożonym i wieloczynnikowym procesem, w którym uczestniczyło wiele osób, nie tylko tych, o których czytamy w książkach, słyszymy w filmach i uczymy się w szkole. Dzięki spotkaniu mogliśmy spojrzeć na podbój Meksyku oczami ekspertów i pasjonatów. Ich opowieści pokazały nam jak złożone i niejednorodne było imperium azteckie oraz z jakimi trudnościami musieli się zmierzyć Hiszpanie i Aztekowie. Udowodnili jak wielką potęgą jest słowo, jak ważny w komunikacji, która prowadzi do zrozumienia i staje się kluczowym narzędziem w drodze do osiągnięcia celu, jest język. W tym przypadku zmienił on na zawsze historię świata.
Na koniec uczniowie, którzy uczą się języka hiszpańskiego, zadawali ekspertom przygotowane wcześniej pytania. Dotyczyły one m.in. języka nahuatl i jego wpływu na język hiszpański, azteckich wynalazków i ich skarbów, kuchni azteckiej, jej oryginalnych produktów, a także samych gości. Uczniowie byli zainteresowani tym co spowodowało, że naukowcy zainteresowali się akurat tym tematem i co skłoniło ich by zajmować się nim profesjonalnie.
Spotkanie było niezwykle ciekawe i wyjątkowe. Niewiele jest osób, które tak dobrze znają język Azteków i mają tak szeroką wiedzę na temat ich kultury oraz podboju ich ziem. Tym bardziej należy docenić wartość i wysoką jakość tego spotkania.
Marta Torres
コメント